Tujuane ora liyo yo aweh pakurmatan maring sing luwih sepuh, lembah manah lan andhap asor maring liyan.
Dening RIRIZ SENO*
AKEH sing duwe panganggep yen budaya subasita, tatakrama, utamaning bab-bab ajaran filososofi Jawa, bakal ilang keoyak jaman, ora iso maneh ngetutne majune peradaban kang sarwa canggih iki. Ananging sing wis kasunyatan iso dipersani kabeh sabendinane, budaya leluhur kita iseh tetep lestari nganti saiki.
Akeh contone, sing enom ngajeni sing luwih tuwa, tetembungan nerimo ing pandum – urip iku urup – alon waton kelakon, tradisi tahunan ning desa-desa, ageman beskap blangkon lan liya liyane iseh tetep dilestarekake nganti seprene. Yo ono siji loro wong sing solah tingkahe wis ora njawani, ateges ilang jawane, nganggep budoyo soko nagari liyo luwih apik sempurno. Nanging nek digateake maneh ya iku ora akeh, iso sinebut minoritas lan malah bakal alon sirno ilang, sebab gaib ati danyang leluhur kita iku ora iso diapusi lan wis keceluk sakti.
Buktine wiwit jaman Mataram Hindu, Singasari, Majapahit, Mataram Islam nganti Republik iki, ya Jawa sing nJawani ya iseh lestari nganti saiki.
Bab kabudayan sing iseh terus lestari, salah sawijine yaiku Ngapurancang.
Tetembungan mung sak kata ananging ngemut filosofi sing gedhe maknane. Apa iku ngapurancang, yaiku tangan kekaro ditangkepake pas kahanan ngadeg utowo lenggah, karo rodo ndingkluk sinambi tetep ngganteake ngarepe. Tujuane ora liyo yo aweh pakurmatan maring sing luwih sepuh, lembah manah lan andhap asor maring liyan.
Opo bab ngapurancang iki iseh dielingi lan disinaoni marang bocah sekolah saiki. Jawabe ya iseh. Sebab sabendinane angger arep mlebu kelas ya ndingkluk mbondho tangan ngurmati maring guru. Kejobo iku iseh ono pasinaon basa Jawa sing ning njerone ono bab budi pakerti lan sak panunggalane.
Senajan to koyo ngopo, budaya iki mesti tetep dieling maring siswo sing wis lulus sekolah nganti sepuh mbesuke. Budaya leluhur iki tetep lestari, kanggo nyengkuyung maring kuating nagari.
*Ririz Seno, penulis, pengamat dan praktisi seni budaya Jawa, alumni Universitas UPN Veteran Yogyakarta.
